Bohol Light nagpahibalo sa dugang nga “Payment Gateways”
Sinulat ni Sheryl B. Paga
Ang buhatan sa Bohol Light Company Inc., nga gidumala sa Primelectric Holdings Inc., malipayong nagpahibalo sa atong pinalanggang mga konsumidor dinhi sa Dakbayan sa Tagbilaran nga aduna na kini’y daghang pamaagi aron mas sayon ug mas dali ang pagbayad sa atong konsumo sa kuryente.
Madasigon kining nag-awhag nga pwede na kitang muanha sa bisan asa nga sangang buhatan sa mga payment partners aron malikayan ang kahasol kung kita maputlan sa koneksyon.
Ang pagbayad sa binuwan nga konsumo sa kuryente usa ka importante nga obligasyon nga angay natong tumanon isip mga konsumidor.
Aron masiguro ang kasayon sa atong mga kliyente, padayon ang paningkamot sa pagpalapad sa nagkalain-laing mga payment platforms, lakip na ang paggamit sa online payment apps gamit ang e-wallet.
Ang mga payment partners mahimo nang modawat ug bayad bisan pa kung nilapas na kini sa mga due dates o adunay nakatatak nga notice of disconnection, basta ang account wala pa gyud maputol on-site tungod kay adunay person-in-charge nga nagmonitor niini.
Ato usab nga ipahibalo nga sukad niadtong January 8, 2024, aduna nay 24/7 helpline ang Bohol Light nga maoy gitahasan sa pagtubag sa mga pangutana ug hangyo gikan sa mga konsumidor. Pwde kitang mutawag pinaagi niining mga numero:
- Landline Nos. (038) 412-3503 / 501-7762,
- Mobile Nos. 0922-307-2161 for power interruption; 0931-852-4310 for general information;
- Messenger Account: Bohol Light
Atong hinumduman, ang kuryente maoy iwag sa tanan!
Mga konsumidor sa BWUI giawhag nga magbutang ug mailbox
Sinulat ni Victor L. Tambis
Hulagway sa mailbox nga gibutang sa gate/tugkaran sa pipila ka panimalay sa mga konsumidor
Aron masiguro nga ang konsumidor makadawat gayud sa ilang binulan nga water bill gikan sa Bohol Water, ang maong Kompanya miawhag nga mas maayo kon ang matag panimalay sa konsumidor adunay mailbox nga gibutang sa pultahan sa koral o kon walay koral, anaa sa pultahan mismo sa maong panimalay.
Gituyo kini aron sa panahon nga magdeliver ang mga tinugyanan sa BWUI sa mga water bills, anha ra kini nila ibutang sa mailbox sa maong panimalay.
Adunay gisunod nga schedule ang mga tinugyanan sa BWUI sa pag deliver sa water bill ngadto sa tagsa-tagsa ka panimalay, mao nga kon walay tawo ang usa ka panimalay panahon sa pagdeliver niini, ang bill courier mapugos pagbilin sa maong bill ngadto sa silingan o pagbilin sa pultahan sa maong panimalay tungod kay dili na kini mobalik pagdeliver sa maong lugar.
Segun sa datos sa opisina sa Bohol Water, daghan ang mga konsumidor nga mobayad sa tubig nga walay dala nga bill tungod kay wala kini makadawat sa panahon nga gideliber ang maong bill sa ilang panimalay tungod kay wala kini’y tawo.
Kon ang usa ka konsumidor walay gigunitan nga water bill, dili siya mahimong mobayad sa mga payment partners ug dili usab niya mamonitor ang konsumo nga narehistro sa iyang water meter.
Ug tungod sa kamahinungdanon niini, giawhag ang mga konsumidor, ilabi na kadtong panimalay nga kanunay walay tawo, sa pagbutang ug mailbox aron maoy magsilbi nga butanganan dili lamang ang water bill apan lakip usab ang mga bill sa koryente, telepono ug uban pa sama sa mga sulat o postal delivery.
Pagtamhang, pagpasagad:
rason napakatag ang ASF
Sinulat ni Rey Anthony Chiu
Dala sa pagtamhang, ug pagpasagad aron lamang makaginansya, 1,207 na ka baboy ang pilit nga gipanghipos, 417 ka mga kabalayan ang nahikawan sa ilang binuhi ug gi-alimahan nga babboy samtang 4.1 milyones na ang pundo sa Kagamhanang Probinsyal ang gikagasto aron paghupay sa mga katawhan kanng kinsang mga baboy biktima sa African Swine Fever (ASF).
Ang ASF usa ka matang sa sakit sa baboy nga mon makatakboy na ang kagaw nga hinungdan niini, dili na maluwas pa ang binuhi ug gani, makatakod pa kini bisan ug patay na.
Dili man matud pa makadaut sa tawo ang karne nga may ASF, ang pagdala sa karne nga buhi ug luto na, makadala usab sa kagaw gawas sa lugar diin apektado na sa sakit, mao nga moakakuyanap na usab sa laing mga dapit.
Kining kinaiya nga tiwasa, kini maoy usa sa mga natumbok sa mga tinugyanan nga usa ka dako nga rason ngano nga makagawas ang kagaw sa mga apektado nga lugar, matud pa ni Dr. Domino Bayron, beterinaryo sa Office of the Provincial Veterinarian.
Una nga namatikdan ug balik sa Bohol didto sa San Vicente sa San Miguel niadtong Nobyembre, gipahimutang dayopn sa mandu ni Gobernador Erico Aristotle Aumentado ang mga bantay aron kapugngan ang pagpagawas sa buhi ug karne nga baboy gikan sa dapit nga apektado, apan dagway ug may nakapalusot gayud gikan dinhi.
Human sa pila ka semana, mingtunghak na usab ang sakit didto sa Poblacion Sur sa Batuan.
Subay sa protocol nga gitala sa Department of Agriculture, sa higayon nga may mamatikdan nga sakit pinaagi sa pagpangamatay sa mga baboy, ikwarantina dayun ang lugar aron ang tanang baboy sulod sa silinganan sa mga apektadong tangkaw, hiposon aron dili makatakod ang sakit.
Apan, sa dili pa mahipos sa mga tinugyanan, may mga tawo nga mouna ug tiwas sa mga baboy, ang uban niini apektado na sa sakit.
Gawas sa pagpabantay sa illegal nga pagpalusot sa karne ug buhing baboy, gipagawas usab sa gobernador ang Order nga temporaryong undangon ang pagpahabal gamit ang butakal nga idayo, u gang pagparehistro sa mga establisemento nga nagnegosyo sa baboy: buhi mao o giproseso.
Kini kay gidudahan usab nga ang pagsulod gawas sa mga butakal aron manghabal, nagpadaghan sa pagkatag sa sakit, samtang sa mga tindahan, may mga namaligya gihapon ug gipalusot nga mga chorizo ug longganiza gikan sa mga lugar nga apektado na sa ASF.
Sa mga lugar sa Bohol nga nasudlan na sa sakit: ang San Miguel ang may labing daghang baboy nga gipanghipos; mikabat na sa 624 ka baboy sa 289 ka kabalayan, ug mahimo pang madugangan sa sunod nga mga adlaw.
Sa Batuan, diin namatikdan ang unang pagpanakod gawas sa San Miguel, 348 na ka baboy sa 71 ka kabalayan ang gihipos aron pugngan ang pagpanakod.
Sa Ubay, sa duha ka barangay 126 na ka baboy ang gihipos sa 40 ka kabalayan.
Sa Carmen, diin namatikdan ang pagpanakod usab sa kagaw, 59 na ka baboy ang gihipos sa 11 ka mga kabalayan.
Sa Pilar, 50 ka baboy ang gihipis gikan sa 6 ka kabalayan.
Wala pay labut niini kadtong mga baboy nga una na nga nangamatay, sa wala pa mataho ang pagdagsang sa sakit.
Tungod niini, ming-awhag si Gob Aumentado ngadto sa katawhan nga pugngan ug bantayan gyud ang pagpalusot sa karne o buhi nga baboy gikan sa mga lugar nga apektado na, aron mas dali nga mabuntog ang sakit.
Ang mga Boholano, nagsalig usab sa ilang ginagmay nga negosyo sa pangpaboyan, ug sa nagsingabut nga mga piyesta, dili halayo nga mas modaghan pa ang kaso sa kinaiya sa mga Bol-anon nga magpa-bring-house.
SSS mi-klaro sa 1% nga pagsaka sa kontribusyon
Sinulat ni Elvira Bongosia
Ang Social Security System (SSS) mipahibalo nga nagpatuman kini ug 1% nga pagsaka sa kontribusyon sugod Enero 2025 aron dad-on ang kontribusyon ngadto sa 15% gikan sa miaging 14%, subay sa probisyon sa Republic Act (RA) No. 11199 o ang Social Security Act of 2018.
Giubanan usab kini sa pagsaka sa minimum Monthly Salary Credit (MSC) ngadto sa P5,000.00 gikan sa kanhi P4,000.00 ug sa maximum MSC ngadto sa P35,000.00 gikan sa kanhi P30,000.00.
Uban niini, gipatuman sa SSS ang katapusang tranche sa rate sa kontribusyon ug pagsaka sa MSC nga nagsugod kaniadtong 2019.
Ang gitakdang kontribusyon nga rate ug pagsaka sa MSC maoy usa sa pinakaimportante nga mga reporma ubos sa RA 11199 nga nagtumong sa pagsiguro sa long-term viability sa SSS.
Uban niining katapusang tranche sa rate sa kontribusyon ug pagsaka sa MSC, ang pondo sa SSS gilauman nga molungtad hangtod sa 2053 – pagdoble sa kinabuhi sa pondo hangtod sa 28 ka tuig (kumpara sa 2032 o 14 ka tuig kung ang usa ka pagtuon sa aktuarial nga pagpabili gihimo kaniadtong 2018).
Gipasabot ni SSS President ug Chief Executive Officer Robert Joseph M. De Claro nga kini magtugot kanila sa pagtuman sa ilang mga obligasyon sa social security sa karon ug sa umaabot nga mga miyembro sa panahon sa mga contingencies.
Gidugang niini nga ang contribution rate ug MSC increases moresulta sa dugang koleksiyon nga mga P51.5-B sa 2025, 35% niini o P18.3-B direkta sa Mandatory Provident Fund (MPF) accounts sa mga sakop sa SSS.
Ang maong dugang nga kantidad sa koleksiyon makapahimo usab sa SSS sa pagsuporta sa nasudnong kagamhanan sa panahon sa kalisdanan, ilabina sa paghatag ug calamity loans, dugang pasabot ni De Claro.
Niadtong 2024, ang SSS nagpagawas ug P9.7-B nga calamity loans sa kapin sa 500,000 ka miyembro nga naapektuhan sa kalamidad.
Sugod Enero 2025, ang SSS mopasaka sa kontribusyon niini ngadto sa 15% gikan sa 14% ug i-adjust ang minimum ug maximum Monthly Salary Credit (MSC) ngadto sa P5,000 ug P35,000, matag usa. Kini ang katapusang tranche ubos sa Social Security Act of 2018, nga nagsiguro nga ang pondo mahimong molanat hangtod sa 2053. (Hulagway gikan sa PIA/SSS)
Mobile museum boxes: solusyon sa NMBohol pagpagawas sa museo ngadto’s kalungsoran
Sinulat ni Rey Anthony Chiu
Paningkamotan sa National Museum sa Bohol nga sa 2025, himoan ug paagi nga ipagawas na ang museo ngadto na sa mga komunidad.
Kini maoy gisaysay ni National Museum Bohol (NM Bohol) information officer Neil Gerurd Paredes, didto sa Kapihan sa PIA, nga gisibya online sa PIA Bohol facebook ug youtube channels.
Kon kasagaran nga museo maoy adtoon sa mga tawo, sa 2025, gisuportahan sa Museum Director for the Visayas ang laraw sa NM Bohol nga ang museo na ang moadto sa mga komunidad aron ikapadangat ang ilang serbisyo sa pagpanudlo sa katawhan sa mga mahinungdanong gikasikaran sa kinaiya nga gipanunod sa katiguwangan.
Nasayud ang NM Bohol sa kalisud nga nasinati sa mga kabataan sa pagpananghid aron maka-adto ug makasinati sa mga museo, matud ni Paredes.
Una, magkinahanglan pa ug Parent’s Permission, pamilete ug uban pang lisud icomply sa mga bata, kinsa mao unta ang angayan nga makabaton sa kasibut nga motanda sa mga museo aron masayud sa ilang kasaysayan.
Tungod niini, ang NM Bohol, kauban sa mga buhatan sa Kapitolyo sama sa Center for Culture and the Arts Development (CCAD) ug sa Bohol Provincial Environment and Management Office, mogamit sa mga mobile museum boxes, o mga pili nga mga kahon mga mahimong visual aids sa mga kabataan sa pagkat-on sa unsay ilang makita sa museo, pasabut ni Paredes.
Ang mobile museum boxes, nga una na nga gilusad sa National Museum of the Philippines ug sa Toyota Foundation niadtong Disyembre 2015, usa ka pamaagi nga sa usa ka kahon nga mahipos, ug dali nga alsahon ngadto sa mga nagkadaiyang lugar, makita ang mga panudlo kabahin sa usa ka item sa museo nga anaa sa iyang miniature nga estado.
Kini aron mas dali usab nga masabtan sa mga motan-aw ug mosinati ang kamahinungdanon sa us aka museum piece.
Kon mapatuman kini, mahitabo nga mas daghan na nga mga kabataan nga gitumong sa NM Bohol nga makasinati ug museo nga makabaton ug mas dagkung rason ngano nga moadto ug mosinati sa museo.
MOBILE MUSEUM BOX. Mga kahon nga sama niini ang gamiton sa NM Bohol aron dalhon ang mga exhibits pinaagi sa miniature niini ngadtos nga eskwelahan sa mga kalungsuran aron makasinati ang kabataan sa oportunidad nga makat-on sa ilang kaginikanan. (Hulagway gikan sa PIA-Bohol)
4% tinuig nga pagsaka sa binuwan nga bayad sa abang sa balay, gipaubos sa 2.3% – DHSUD
Sinulat ni Elvira Bongosia
Gipaubos sa Department of Human Settlements and Urban Development (DHSUD) ang tinuig nga usbaw sa binuwan nga abang sa mga residential units sa tibuok nasod.
Epektibo gikan Enero 1 hangtod sa Disyembre 31, 2025, 2.3% ra ang mahimo nga idugang sa pagsaka sa mga tag-iya sa balay.
Kini mikunhod gikan sa giingong 4% nga usbaw sama sa miaging tuig.
Sa usa ka pahayag, si DHSUD Kalihim Jose Rizalino Acuzar Jr., nagkanayon nga ang DHSUD National Human Settlements Board nipasar sa resolusyon niadtong Disyembre base sa rekomendasyon sa National Economic and Development Authority (NEDA).
Matud pa ni Acuzar, ang cap sa pag-abang naglangkob sa mga abang nga nagbayad ug P10,000 o mas ubos nga binuwan nga abang ug wala maglakip sa mga apartment o balay o bisan unsang abang nga adunay mas taas nga binuwan nga abang.
Ang pagkunhod sa abang ipatuman aron mapanalipdan ang mga ubos ang kita gikan sa sobra nga usbaw sa abang, subay usab sa Republic Act No. 9653 o ang Rent Control Act of 2009.
Ang National Human Settlements Board nagtakda ug labing taas nga 2.3-porsiyento nga usbaw sa abang sa residential units nga adunay binuwan nga rate nga P10,000 o mas ubos–ubos sa upat ka porsyento nga cap sa miaging tuig. (Hulagway gikan PIA/DHSUD)
Publiko giawhag sa pagsunod sa pasidaan kalabot sa ITCZ, shear line taliwala sa padayong pag-ulan
Sinulat ni Elvira Bongosia
Ang Office of Civil Defense (OCD) nanawagan sa publiko nga dili pakamenoson ang mga hulga nga gipahinabo sa shear line ug sa intertropical convergence zone (ITCZ), nga padayong nagdala sa mga pag-ulan ug pagkabalda sa panahon sa tibuok nasud.
Ang shear line, usa ka utlanan diin magtagbo ang init ug bugnaw nga hangin, nagmugna ug mga panganod sa ulan.
Ang ITCZ, diin ang trade winds gikan sa duha ka hemispheres nagtagbo, hinungdan sa pagsaka sa hangin ug moresulta sa kusog nga ulan.
Kini nga mga sistema nakahatag na ug dakong kadaot, partikular na sa Mimaropa, Eastern Visayas ug Davao regions, nga misangpot sa lima ka patay ug duha ka missing nga mga tawo gikan sa Disyembre 26, 2024, ug Enero 2, 2025.
Sa bag-ohay lang nga interbyu sa radyo, si OCD Administrator Undersecretary Ariel Nepomuceno nihatag ug gibug-aton sa kamahinungdanon sa pagpaminaw sa mga pasidaan gikan sa Philippine Atmospheric, Geophysical and Astronomical Services Administration (PAGASA), Mines and Geosciences Bureau, ug uban pang may kalabotan nga awtoridad.
Matud pa ni Nepomuceno nga kinahanglan nga seryosohon sa publiko kining mga sistema sa panahon, kay mahimo kining makadaot sama sa mga bagyo. Iya usab gitumbok ang makalilisang nga pagbaha nga mikalas ug 43 ka kinabuhi sa Kabisay-an ug Mindanao niadtong Enero 2023, tungod sa pag-ulan gikan sa shear line.
Gihatagan niini ug gibug-aton ang panginahanglan sa pagpakusog sa mga paningkamot sa pagpangandam.
“Pagdating dito sa shear line, kailangan pa nating paangatin ang level ng paghahanda dahil parang nagkakagulatan po sa mga komunidad,” matud pa ni Nepomuceno.
Gipasiugda usab niini ang mga plano sa pagpalambo sa koordinasyon sa PAGASA aron maseguro nga adunay igong panahon ang mga komunidad sa pagpangandam sa grabeng panahon.
Samtang iyang giila ang pag-uswag sa mga paningkamot sa pagtubag, ang OCD chief usab nagpasiugda sa panginahanglan alang sa local government unit engagement. Ang mga estratehiya sa pagpaminus, sama sa pinugos nga pagbakwit sa mga lugar nga adunay peligro, unahon sa 2025.
LGUs gi-awhag sa pagsulbad sa mga problema sa basura, pagpalig-on sa mga paningkamot sa pagdumala sa basura
Sinulat ni Elvira Bongosia
Gipahinumdoman sa Department of Environment and Natural Resources (DENR) ang mga local government units (LGUs) nga hingpit nga ipatuman ang Republic Act No. 9003, o ang Ecological Solid Waste Management Act of 2000, taliwala sa nagkadako nga kabalaka sa wala makolekta nga mga basura sa kaulohan ug sa ubang dapit sa nasud pagkahuman sa kasaulogan sa Bag-ong Tuig.
Sa usa ka pamahayag niadtong Lunes, ang DENR nihatag ug gibug-aton nga ang hustong pagdumala sa basura mahinungdanon sa pag-amping sa panglawas sa publiko ug pagpanalipod sa kinaiyahan.
Ang DENR nagkanayon nga ang RA 9003 nagmando sa mga LGUs sa paghimo, pagpatuman, ug pagpalig-on sa solid waste management plans nga giaprobahan sa National Solid Waste Management Commission (NSWMC).
Bisan tuod 89 porsiyento sa mga LGUs sa tibuok nasod—1,416 sa 1,592, lakip ang tanang 17 sa Metro Manila— ang nakasumite ug nakadawat ug pagtugot alang sa ilang mga plano, ang DENR nag-awhag sa mga lokal nga opisyal sa pagpausbaw sa ilang paningkamot.
Gisaad usab niini nga maghatag ug teknikal nga tabang sa mga LGU nga naglisud sa pagpatuman.
Ang dili hustong paglabay sa basura dugay nang naghasol sa nasod, nga nagpahinabog kadaot sa kinaiyahan, kapeligrohan sa panglawas, ug nagkagrabe nga pagbaha sa kasyudaran.
Ang gipagawas nga opisyal nga pahayag sa DENR kalabot sa dinalian nga pahinumdom sa tukmang paglabay sa basura. (Hulagway gikan sa PIA/DENR)
Sanggab, budhi nahipos sa
CLEC Candijay joint team
Sinulat ni Rey Anthony Chiu
Gihipos sa mga tinugyanan sa Philippine Coast Guard (PCG) ug mga bantay dagat sa Candijay sub station nga sakop sa Coastal Law Enforcement Team (CLEC) ang mga pokot nga gilagak isip sanggab ug budhi, didto sa mga suba sa Cogtong Bay.
Mga alas 9:00 sa buntag, Enero 5, dihang ghimo sa bahan sa Joint Team sa PCG Sub-Station Candijay, Philippine National Police (PNP) Candijay ug Candijay Bantay Dagat didto sa Sagumay River, Matulid River ug Lungsodaan River sa Candijay, Bohol ang pagpanghipos sa mga gikataho nga illegal nga sanggab.
Nag sanggab, o filter net, usa ka himan sa pagpanguha sa isda gamit ang giplastar na nga pokot nga may pino ug mata (fine mesh nets) ug nga gihulma ug tinustos, samtang gipaatubang sa sulog sa tubig.
Ang baba niini, pangangahon pinaagi sa duha ka baral nga kawayang gipabarug, samtang ang pokot gihimoag pabug-at sa ilawom ug gibangan sa ibabaw ang ibabaw sa pokot aron maabri.
Ang isda nga mosubay ug mopaanod sa sulog, laktod nga malamon sa bunoan ug dili na makaipsot.
Sanglit wala kini mga sistema sa pagpagawas sa isda nga masulod niini, ang sanggab, dala sa kapino sa iyang pokot, nahilakip na sa mga gidili nga matang sa panagat, segun sa Bureau of Fisheries and Aquatic Resources (BFAR) sa Republic Act 8550.
Sa taho sa joint team, gikan sa tulo ka mga suba, nahipos ang 7 ka bugkos sa illegal filter nets o “sanggab” ug 2 ka bugkos sa illegal nga fish traps o “Budhi”.
Ang nasampit nga mga pukot, giduso na ngadto sa Municipal Police Station sa Candijay.
Sa section 86 sa RA 8550, gihimo nga illegal ang pagpanagat o pangpanguha ug isda nga walay pagkuhag permit gikan sa LGU o sa BFAR.
Ang makalapas kamultahan ug P50 mil, gawas pa nga embargohon ang illegal niining panagat.
Sa section 93, gidili usab nag pagpanagat gamit ang pino ug mata nga pokot. Segun sa BFAR, ang pino ug mata nga pokot kadtong may 3 centimetros ang mata.
Ang makalapas niini, makamulta ug P20 mil.
Nunot niini, una na nga gihangyo ni Gob Erico Aris Aumentado ngadto sa mga Bol-anon nga hugopan ang pagbantay ug pag-amping sa kalikopan, ilabi na sa mga tinubdan sa pagkaon, dala sa kanihit na sa mga pagkaon, dili manag sa Bohol apan usab sa mga bisita nga turista.
Ang Bohol, nahilakip na sa listahan sa UNESCo isip global geopark, dala sa dili hingtupngan niini nga mga natural nga kahinguhaan nga lisud pang mapatin-aw sa mga batid sa siyensya.
PASSIVE FISHING GEAR UNTA. Ang sanggab passive fishing gear man unta, apan ang paggamit sa pino ug mata nga pokot maoy nakapahimo niining illegal. Gawas pa, mahimong wala usab marehistro kining panagat kay illegal man. (PIABohol/PCG Candijay)
BALAK
GIBUHIS ANG IYANG KINABUHI
Sinulat ni Engr. Rogelio Podelino
Sa matag Pilipino angay niya’ng batonan
Ang paghigugma sa yuta’ng natawhan
Andam ibuhis ang iyang kinabuhi
Kon gikinahanglan sa higayon sa wala’y pagdili
Ang kagawasan nga atong namat-an
Gibuhisan sa kinabuhi nga labihan kadaghan
Nagsakripisyo sila sa pagpakamatay
Aron ang ato’ng kagawasan motunhay
Kay matud ni Dr. JOSE RIZAL
Para sa nasudnong pagmahal
“Ang pluma mas gamhanan pa
Kay sa malantip nga suwab sa espada”
Kay ang unod sa agi sa usa ka pluma
Masilsil sa alimpatakan za nagbasa
Maka papukaw sa silakbo sa pagbati
Sa nagdaga-ang ang kainit nga gibati
Nga maoy mitsa nga miulbo ang pag-alsa
Batok sa mga Katsila nga nagdumala
Kay daghan ang mga kahiwi-an nga nakit-an
Sa pagdumala sa mga Katsila sa kagamhanan
Nabuhat ni Rizal ang duha ka libro
Ang Noli Mi Tangere ug El Filibusterismo
Gibutyag anh mga kahiwi-an sa mga prayle
Kakutsaba mga Katsila sa kagamhanan dinhi
Gilabay si Rizal sa halayo’ng Dapitan
Sulod sa upat ka tuig iyang gipuy-an
Naghimo si Rizal ug daghan’g handumanan
Ang mapa sa Mindanao usa ka timailhan
Sa kalantip sa iyang salabutan
Gipabalik sa Manila sa wala’y hinungdan
Aron si Rizal sa kamatayon gisentensyahan
Pusilon didto sa Bagumbayan
Sa bisperas sa gabii sa iyang kamatayon
Gisulat niya ang MI ULTIMO ADIOS dayon
Gisulod ang balak ilawom sa lampara
Ipahatag sa igso-on niyang dalaga
Sa petsa Desyembre 30, 1896 sa kabuntagon
Sa may alas 7:00 sa buntag siya pusilon
Nagpakamatay si Rizal alang kanato’ng tanan
GIBUHIS ANG IYANG KINABUHI alang alang
sa ato’ng nasudnong kagawasan