Bohol Light: Pagpadayag sa Bag-ong Panahon
Sinulat ni Sheryl B. Paga
Ang PRIMELECTRIC pormal nga mopadayag sa mga kalihukan sa Bohol Light niining bag-ong panahon karong Enero 27, 2025 sa may alas seis
sa hapon sa Metro Center Hotel Grand Ballroom.
Pagahimuon ang Unveiling Ceremony ug pagpahibalo sa mga kabag-ohan, alang sa mga Customer Centric Initiatives, Plano ug Programa niini. E-presentar usab ang pag-apod apod sa mga tseke ngadto sa mga kwalipikado sa Customer Bill Deposit Refund.
Ang Bohol Light’s Brand Promise nakasentro sa paghatag ug talagsaon nga serbisyo pinaagi sa pasalig niini sa pag-adto paduol nganha sa mga kustomer.
Tinguha niini ang paghimo ug usa ka makahuluganon nga kasinatian sa kustomer sa mga konsumedor pinaagi sa paghatud sa maayo nga serbisyo sama sa pagbaton ug 24/7 Hotline Assistance ug Quick Response Team.
Mandato sa Energy Regulatory Commission (ERC) ang pag-establisar, pag-operate, ug pagpadayon nga maninguha sa usa ka advanced nga sistema sa pag-apod-apod sa kuryente aron masiguro ang pagkab-ot sa siguridad ug matinud-anong serbisyo publiko.
Ang pasalig sa Bohol Light mao ang pagpauswag, pag-modernize, ug paghatag ug mas kasaligan nga kuryente ngadto sa mga konsumedor, pagtabang aron mas mapadli ang proseso sa labing sayong panahon ug pagsulbad sa mahibagat nga problema sa supply aron mahimo kining episyente, ug consumer-centric electric utility.
Ang 24/7 helpline sa Bohol Light mao ang gitahasan sa pagtubag sa mga pangutana, klaripikasyon o hangyo gikan sa mga konsumidor. Pwde kitang mutawag pinaagi niining mga numero: Landline Nos. : (038) 412-3503 / 501-7762/427-2372; Mobile Nos. 0922-307-2161, 0931-852-4310; Messenger Account Bohol Light
Bag-ong linya sa BWUI sa brgy Taloto gipahibalo
Sinulat ni Victor L. Tambis
Makita sa itaas ang unang parte sa pagpalapad sa linya sa Bohol Water sa barangay Taloto, Tagbilaran City
Sa tinguha sa pagpalapad sa serbisyo sa panubig, ilabi na sa pagladlad ug dugang linya sa Barangay Taloto ning syudad, ang Bohol Water mipahibalo nga nagpadayon ang unang parte sa proyekto sa nahisgutang dapit diin anaa na kini sa 90% nga mahuman ug gibanabana nga mgamit na kini ug makatagamtam na ug tubig ang mga konsumidor sa dili pa matapos ang bulan sa Pebrero ning tuiga
Ang unang parte sa proyekto mao ang mga linya nga nagasubay sa Escobilla St. o Tubig Dako (gikan sa eskina sa barol St. tumoy sa runway sa old airport) hangtod na kini haduol sa sunset villa resort sa maong Barangay.
Apil usab nga makatubig sa unang “phase” sa proyekto mao ang mga eskina sa Zamora St, Dote St, Pelias St ug adunay eskinita o alley road.
Ug tungod sa panginahanglan ug tubig sa maong dapit, gitutukan sa Bohol Water nga magamit na ang maong linya o makatubig ang mga konsumidor nga maagian sa unang “phase” sa proyekto sa labing sayon nga panahon.
Tungod niining maong kalamboan, giawhag ang mga panimalay o konsumidor sa nahisgutang mga dapit nga makig alayon sa buhatan sa barangay Taloto alang sa schedule sa mga tinugyanan sa BWUI aron sa pagproseso sa mga applications for water connection.
Pagkakaron, aduna nay kapin sa 20 ka mga konsumidor sa maong dapit ang miduaw sa buhatan sa BWUI aron pagpangutana ug pagpahayag sa ilang plano nga mo apply sa connection sa tubig.
Human ma kompleto ang nahisgutang unang “phase” sa proyekto, isunod dayon ang ikaduhang parte niini nga mao ang pagladlad ug linya nga maga subay sa Taloto-Ubuhan road gikan sa eskina kilid sa simbahan sa Taloto ug hangtod na kini haduol sa utlanan sa Barangay Ubuhan.
Krimen sa 2024, miusbaw
ug 6.93%, itandi sa 2023
Sinulat ni Rey Anthony Chiu
Kinatibuk-an nga 6.93 porsyento ang namatikdan nga pagsaka sa mga kaso sa krimen sa Bohol gikan sa Enero 1 ngadto sa Disyembre 31, 2024, kon itandi sa susamang panahon sa 2023.
Kini maoy gibutyag ni Police Lieutenant Colonel Norman Nuez, kinsa maoy nagsaysay sa taho nga natigum sa mga kapolisan sa Kampo Dagohoy, base usab sa mga taho sa mga police stations nga nakadawat sa mga reklamo ug naghimo sa mga blotter.
Hinuon, dayon nga gipadayag usab sa opisyal nga kining pag-usbaw, manageable pa gihapon.
Sa taho ni Col Nuez, sa mga kaso sa krimen nga may kalambigitan ang hisgutanan sa kahusay ug kalinaw, mikabat sa 3.064 ka kaso ang natala sa 2024 kon itandi sa 2,983 sa 2023.
Niini, kinatibuk-an nga 81 ka kaso sa krimen ang nadugang sa 2024, subay sa peace and order indicators nga gisunod sa mga crime statisticians sa Kampo Dagohoy, ang headquarters sa kapolisan sa Bohol.
Sa laing bahin, gikan sa 3,682, napun-an ug 381 ka kaso sa krimen nga may kalambigitan sa public safety, kay sa 2024, nahimo na kini nga 4,083.
Kon langkobon ang duh aka mga crime indicators, kinatibuk-an nga 462 ka mga kaso sa krimen ang labaw sa nalista sa 2023, kay matud ni Col Nuez, may 7,127 ka kaso ang nahipos alang sa records sa Kampo.
Ug alang sa mga nahingawa sa kasayuran, gibutyag usab sa opisyal nga karon maoy hepe sa Police Community Affairs and Development Unit sa Campo Dagohoy nga mag nakit-an nga pag-ubos sa kaso sa mga krimen nga mahimong silotan sa Revised Penal Code, o kadtong mga kasagarang krimen nga gihatagag focus sa kapolisan.
Ang index crimes, mao kadtong mga krimen nga kasagaran nga makatampo sa hulga sa kahusay ug kalinaw sa usa ka lugar.
May 10 porsyento nga pag-ubos gikan sa 805 ka index crime cases ngadto na sa 724 ka index crimes ang natala sa 2024, sumala sa susamang timetable nga gilantaw sa kapolisan.
Sa laing bahin, sa mga non-index crimes o kadtong krimen nga may kalambigitan gihapon sa kahusay ug kalinaw apan taralon subay sa espesyal nga mga balaod, gitaho sa kapolisan nga may 7.44 porsyento nga pagsaka nga ilang namatikdan.
GIkan sa 2178 ka kasos a 2023, nahimo na kini nga 2,340.
Niini, matud sa opisyal sa kapolisan nga ilang ipadayon ang koordinasyon ug pagtinabangay sa mga ahensya nga nagtutok sa pagpugong sa krimen ug paghimog solbad sa mga isyu kabahin niini.
IPADAYON ANG SACLEO. Sa nagtubo nga kriminalidad sa Bohol, gipadayag ni Col Norman Nuez nga manageable ra apan dili gihapon nila lung-an ang pagpatuman sa mga kampanya sa kapolisan alang sa pagpatunhay sa kalinaw, kay kini maoy pugaran sa kalambuan sa us aka lugar. (Hulagwayg gikan sa PIABohol)
PTC mopadala sa whale-shark
inter-action ngadtos Kongreso
Sinulat ni Rey Anthony Chiu
Dili halayo ang posibilidad nga kon dili gihapon ipa-undang sa mga mayor sa Lila, Alburquerque ug Dauis ang dili malungtaron ug uyon sa kalikopan nga kalihukan sa whale-shark inter-actions isip kalihukan nga pangturismo, isaka sa Provincial Tourism Council (PTC) ang sumbong ngadto na sa Department of Environment and Natural Resources (DENR) Regional ug Central Office, ug sa Kongreso.
Kini ang gipadayag nga baruganan ni Atty Lucas Nunag, luyoluyo nga tsirman sa Provincial Tourism Council sa Bohol ug sa mga sakop sa Executive Committee niini nga nagkatigum didto sa Bohol Tourism Office dili pa dugay.
Si Gob Erico Aristotle Aumentado ang tsirman sa konseho.
Kahinumduman nga ang Bohol una na nga mipadayag sa iyang stratehiya sa malungtaron nga kaugmaran ug lakip na niini ang pagtamud sa kalikopan, pagpanalipod sa iyang kahinuhaan subay sa agenda sa kausaban nga gisagop sa Administrasyon ni Gobernador Aumentado.
Matud ni Atty Nunag, isaka na ngadto sa usa ka manifesto nga pirmahan sa mga representante sa mga kahugpungan nga wala maka-uyon sa padayon nga pagpanglawog sa mga tuki-tuki (whale shark) sa Lila, Alburquerque ug Dauis aron may ka-aksyonan na kini dayon.
Dayag sa abogado nga opisyal sa PTC nga kini na ang ikaduha nila nga lakang, ang una ilang gisuwatan ang mga mayor aron ipa-undang ang dili maayong bansay sa paglawog, nga makapa-usab sa kina-iya sa mga ihalas ga mananap sa dagat.
Sa Donsol sa Kabilolan, ang whale shark inter-action, gihimo apan walay pagpangtuwa ug limitado ang mga tawo nga makapailawom sa kalihukan, aron dili maapektohan ang mga ihalas nga mananap sa dagat.
Kay kon maanad na sa lawog, mahimong dili na mobiya ang mga tuki-tuki sa usa ka lugar, nga maoy kina-inganan nga dili na kini makakuha sa eksakto nga sustansya nga kinahanglan niini.
Sa pagpangtuwa sa Tukituki, dili makaabut sa usa ka balde ang ipakaon niini samtang tonelada sa mga pagkaon ang iyang gikinahanglan isip himsog nga mananap sa dagat.
Gawas pa, ang pagsalig sa mga dagkong isda sa tuwa, magpahimutang kanila sa delikado nga maigo sa sabad sa mga sakayan sa dagat, ug risgo sa pagpamilak.
Sa mga gipasanginlan nga illegal nga kalihukan sa whale shark interactions, matud sa konseho: Kini nga mga kalihukan, gihimo bisan supak sa unsay mga legal nga gikinahanglan, ilabi na sa pagkuha sa Environmental Compliance Certificate sa dili pa makasugod sa kalihukan, sanglit kini aduna man gayud epekto sa kalikopan.
Sa Lila ug Albur, matud sa PTC nga kini, pagbalewala sa mga probisyones sa Provincial Ordinance no 2020-008 ug sa mga lagda sa Joint Memorandum No 1 series of 2020, sa Department of Tourism, DENR, DILG kabahin sa pagpatuwa sa mga whale shark
Sa laing bahin, ang environmental group nga GreenPeace, mibutyag nga ang pagpakaon s amga whale sharks aron makasapi ang katawhan, us aka tataw nga dagway sa exploitation ug kini makadaut sa ecological balance sa lugar diin kini gitugotan nga mahitabo.
Miusab sa paghangyo ang PTC ngadto sa mga hingtungdan nga aksyonan na dayon ang mga kalapasan sa local ug nasudnon nga sumbanan sa pagpadagan sa whale shark interactions, samtang dili pa uwahi ang tanan.
Ang imahe sa Bohol isip nag-una nga geopark ug dakung haligi sa malungtaron ug responsable nga turismo napahimutang sa dakung peligro, ilabi na kon kini nga dunot nga sitwasyon, tugotan pa sa pagpadayon, matud sa PTC.
DUWAAN NGA TUWAAN? Samtang nagpadayon ang pagtuwa o pagpakaon sa mga whale sharks, aron mopundo sa us aka lugar, kini us aka matang sa pagexploit, nga dili makiangayon alang sa kalikopan, matud sa GreenPeace. (Hulagway gikan sa GreenPeacePhilippines)
Bohol BOSS nagtanyag ug entrepreneurial
dev’t training alang sa mga OFWs
Sinulat ni Elvira Bongosia
Ang Bohol Business One Stop Shop (Bohol BOSS), usa ka pasilidad sa Bohol Economic Development and Investment Promotion Office (BEDIPO) sa Kagamhanang Probinsiya sa Bohol, nagtanyag ug one-on-one nga Entrepreneurial Development Training alang sa mga overseas Filipino workers (OFWs) matag adlaw nga Biyernes sa semana.
Kini gihimo sa pakigtambayayong sa Department of Trade and Industry (DTI) Bohol Negosyo Center ug agig suporta sa Overseas Workers Welfare Administration (OWWA) nga programa nga makatabang sa mga OFWs ug sa ilang mga pamilya sa pagsugod ug negosyo.
Ang maong programa gilaraw aron matabangan ang mga OFW ug ilang mga pamilya nga makahimo ug makanunayon nga kita ug mga oportunidad sa pagpanarbaho sa ilang mga komunidad.
Kini nga programa nahiuyon sa estratehikong gambalay sa pagdumala sa probinsya alang sa pagpauswag sa usa ka makaparang nga palibot alang sa kalihokan sa ekonomiya.
Sa pag-apil niini, gikinahanglan ang pre-enlistment alang sa eskedyul sa training.
Alang sa dugang kasayuran, mahimong mobisita sa buhatan sa Bohol BOSS nga nahimutang sa dalan Marapao (likod sa Old Capitol Complex) ning syudad sa Tagbilaran.
Bukas ang ilang buhatan gikan sa adlaw’ng Lunes hangtod Biyernes gikan alas 8:00 sa buntag taman alas 5:00 sa hapon.
Naminaw ang tulo ka overseas Filipino workers (OFWs) kang Gwennie Lumor (nagtindog), ang Business Counselor sa DTI-Bohol nga naka-station sa BEDIPO, nga nagpahigayon ug one-on-one entrepreneurial development training sa buhatan sa BEDIPO ning bag-o lang. (Hulagway gikan sa BEDIPO photo)
PhiVolcs ug Quick Response team sa PDRRMO
nagpahigayon og joint ground-shaking survey
Sinulat ni Elvira Bongosia
Duha ka team nga gilangkuban sa mga geologist gikan sa Philippine Institute of Volcanology and Seismology (PHIVOLCS) Central Office, uban sa Provincial ug Municipal Disaster Risk Reduction Management Offices ang kasamtangang nagpahigayon karon ug 3 ka semana nga ground-shaking survey sa mga active faults sa probinsiya.
Ang survey gihimo sa 109 ka mga barangay sa 17 ka lungsod sa Bohol.
Si PDRRM Officer Anthony Damalerio nakigkita sa mga team atol sa courtesy visit ug coordination meeting sa Command Center ning bag-o lang.
Kini nga inisyatiba kritikal sa mga lakang sa pagpangandam alang sa mga peligro ug posibleng mahitabong peligro nga dagkong mga linog sa East Bohol ug South Offshore Faults.
Ang East Bohol Fault, usa sa upat ka fault lines sa probinsiya ang hugot nga gibantayan nunot sa sunodsunod nga 27 ka mild tremors sa tulo ka mga lungsod niadtong mga buwan sa Setyembre ug Oktubre sa niaging tuig.
Sa niaging tuig, 2 ka teams usab ang gipakatap alang sa pagpahigayon sa solid ug rock sampling.
Ang Disaster Risk Reduction Management (DRRM) usa ka estratehikong haligi ubos sa strategic change agenda sa probinsya sa Bohol, ang una ug bugtong UNESCO Global Geopark sa nasud.
Ang gipahigayong coordination meeting uban sa 2 ka teams gikan sa PhiVolcs Central Office ug PDRRMOs Quick Response Team kinsa nagpahigayon ug joint ground-shaking survey sa 17 ka lungsod nga adunay total nga 109 ka barangay sa mosunod nga 3 ka semana. (Hulagway gikan sa Bohol PDRRMO photo
Programang pabalay sa GSIS makab-ot na alang sa 5K nga mga benepisyaryo ug ilang mga pamilya
Sinulat ni Elvira Bongosia
Ang Government Service Insurance System (GSIS) nakatabang sa daghang mga Pilipino nga makab-ot ang ilang sukaranang katungod sa pagpanag-iya ug balay pinaagi sa Pabahay sa Bagong Bayaning Manggagawa (PBBM) nga inisyatiba.
Agi ug suporta sa 4H housing program sa gobyerno, ang GSIS motuman sa damgo nga posibleng makabaton ug balay alang sa kapin sa 5,000 ka miyembro ug dili miyembro pinaagi sa Lease with Option to Buy (LWOB) ug Housing Accounts Restructuring and Condonation Program.
Matud pa ni GSIS President ug General Manager Wick Veloso nga pinaagi sa ilang mga programa sa pabalay, ilang gisiguro nga ang mga miyembro adunay access niining makapabag-o sa kinabuhi nga oportunidad samtang nagtabang sa pagpanalipod sa ilang kaugmaon.
Si Veloso nagkanayon nga sa Disyembre 2024, ang programa sa LWOB nakahatag ug gahum sa 3,360 ka mga panimalay sa pagtrabaho padulong sa pagpanag-iya sa ilang gipangandoy nga mga balay pinaagi sa makatarunganon nga paagi, nga adunay mga kabtangan ubos sa programa nga nagkantidad ug P2.84 bilyon.
Ang inisyatibo nagtabang sa GSIS nga mapadayon ang ilang pasalig sa paghatag ug barato nga mga kapiliang balay alang sa mga kawani sa gobyerno.
Sa laing bahin, ang Housing Accounts Restructuring and Condonation Program (HARCP) nihatag ug hinabang sa 1,618 ka mga nangutang pinaagi sa pagkonsentir sa P2.6 bilyones nga silot ug paghatag ug P175 milyones nga diskwento sa interes, nga naghimo sa pagpanag-iya sa balay nga mas makab-ot sa mga alagad sa publiko.
Ang programa nakatabang sa mga miyembro nga malampuson nga makompleto ang ilang mga pagbayad ug makab-ot ang hingpit nga pagpanag-iya sa balay ug malikayan ang pagkansela o pag-agaw sa kabtangan.
Dugang sa pagtubag sa mga panginahanglanon sa pabalay sa mga miyembro niini, ang GSIS nakamugna ug kita aron suportahan ang iyang mga obligasyon sa dugay nga panahon.
Hangtod Disyembre 2024, ang GSIS nitaho sa P428 milyones nga kita sa pag-abang ug mga ganansya gikan sa halin sa balay, P272 milyones gikan sa mga pautang sa real estate, ug P162 milyones gikan sa mga deposito sa seguridad sa natapos nga mga transaksyon.
Ang lig-on nga pinansyal nga mga resulta sa GSIS sa ikatulo nga kwarter sa 2024 nagsuporta sa kapasidad niini sa paghatag ug barato nga mga programa sa pagpanag-iya ug balay.
Ang kinatibuk-ang kabtangan niini misaka ug 8%, ngadto sa P1.8 trilyon, samtang ang net income gikan sa mga operasyon mi-usbaw sa 58% ngadto sa P120 bilyon.
Ang kinatibuk-ang kita misaka ngadto sa P258 bilyones, nga nagpakita sa 27% nga pag-uswag kon itandi sa miaging tuig nga P204 bilyon.
Alang sa dugang impormasyon sa mga programa sa pabalay sa GSIS, bisitaha lamang ang GSIS website sa www.gsis.gov.ph., GSIS Facebook page (@gsis.ph), email gsiscares@gsis.gov.ph, o tawag sa GSIS Contact Center sa 8847 -4747 (Metro Manila).
DOLE-7 mihatag nag clearance
sa BEPO Abregana Job Fair 25
Sinulat ni Rey Anthony Chiu
Na-hatagan na ug clearance ang Bohol Employment and Placement Office (BEPO) aron pagpahigayon ug Local ug Overseas Job Fair sa Marso 1, 2025.
Subay sa Job Fair Clearance nga gipagawas sa Department of Labor and Employment (DOLE) pinaagi sa RO 7 JFC-BFO 2025-1-8-02, gipadayag ni DOLE 7 Officer in Charge Regional Director Jaime Ferrer ang pagtugot ngadto sa BEPO-PESO Bohol sa paghimo ug jobs fair.
Kini usab human macomply sa buhatan sa BEPO ang pagduso sa mga rekisitos nga gilatid sa Department Order 113 series of 2011, aron mamahimong legal ang pagpahigayon sa nahisgutang hiring activity.
Nunot niini, gipanawagan na ni Ma Vilma Yorong, ang hepe sa BEPO Bohol ngadto sa mga interesado sa pagsulod ug trabaho sa pagparehistro na nga daan.
Matud ni Yorong, bukas na ang online registration facility sa Bohol Employment and Placement Office-Public Employment Service Office (BEPO) pinaagi sa pre-register online link nga: https://bit.ly/abreganajobfair2025.
Mahimo usab nga mobisita sa Bohol Employment and Placement Office-Public Employment Service Office (BEPO) sa ikatulo nga andana sa bag-ng Kapitolyo aron makakuha sa Registration Cards.
Sama sa naandan, ang Local ug Overseas Job Fair 2025, adto himoon sa Bohol Cultural Center, CPG Ave., Tagbilaran City. Bohol, sa umaabut nga Marso 1, 2025.
BALAK
ANG GINOO MAOY AKO’NG MAGBALANTAY
Sinulat ni Engr. Rogelio Podelino
Ang tawo dinhi sa kalibutan
Nagkinahanglan ug gabayan
Tawhanon’g kinaiya baroganan mahuyang
Sa mga pagtental sa yawa dali matikwang
Tawo nagkinahanglan ka ug kasandigan
Aron molig-on ang imong baroganan
Hugti ang imong pag-ampo matag adlaw
Para motunhay ka sa imong pagbugtaw
Gamita ang imong rosaryohan
Aron modugang ug kalig-on imong baroganan
Sa imong pagbuhat sa ingon
Ang GINOO gikahimut-an ka dayon
SIYA kanimo kanunay nagbantay
Gihatagan ka ug anghel magbalantay
Aron ikaw sa kinabuhi dili mahisalaag
Kay ang yawa nagaandam ug lit-ag
Tumana ang IYANG napulo ka sugo
Aron ang GINOO kanimo dili masuko
Himaya-a ang ngalan sa GINOO matag adlaw
Aron SIYA sa imong paghimaya malingaw
Magbasa ug versu matag adlaw sa Bibliya
Aron sa kanunay aduna kay giya
Sa imong pagabuhaton ni-anang adlawa
Nga ikalipay tan-awon sa IYANG mga mata
Pili-a ang imong mga higala-on
Aron makalikay sa mga dautan’g panon
Sa matag adlaw nimo’ng pakigbisog
Asdanga ang mga kalisdanan aron ka mobarog
Bantayan ang adlaw nga bala-an
Mopahulay sa gimbuhaton nga tanan
Gitagana nga adlaw para lang sa GINOO
Ang buhaton magbasa lang ug mga psalmo
Kay ikaw tawo gihigugma man sa GINOO
Bisan nakasala IYA mang gipapasaylo
Hinulsolan ang mga kasal-anan
Aron mosangko kz sa imong gilakwan
Ang kinabuhi sa kalibutan daghan’g talinghaga
Magbinantayon kanunay kay daghan’g banyaga
Magmatngon sa imong mga lakang kanunay
ANG GINOO MAOY AKO’NG MAGBALANTAY