Gipahibalo ang dugang ekipo sa Bohol Light ug temporaryo nga opisina
Sinulat ni Sheryl B. Paga

Dako kaayo ang kalipay sa Bohol Light sa pag-abot sa usa ka bag-ong modelo ug modernong Manlift nga magpadali ug magpahapsay sa paghatag ug mas episyente nga serbisyo ngadto sa atong mga konsumidor sa kuryente dinhi sa syudad sa Tagbilaran.
Niadtong Marso 13, 2025, gipahigayon ang pagbendisyon sa maong Manlift aron sa pormal nga pag-turn-over niini ngadto sa custodian, nga mao ang Construction Team.
Kini dakong tabang alang sa mas paspas nga pagresponde sa mga mahitabong problema sa distribution lines ug sa pagpatuman sa mga Capital Expenditure Projects sama sa pag-instalar sa primary lines ug pagpalapad sa secondary lines ngadto sa nagkalain-laing lugar sulod sa franchise area.
Buot usab natong ipahibalo nga ang opisina sa Bohol Light nga nahimutang sa R. Enerio St., Tagbilaran City, temporaryong masirado alang sa renovation or pagpalapad sa opisina sugod sa Marso 17, 2025.
Niining panahona, ang tanang mga transaksyon adto na sa temporaryong opinisna nga nahimutang sa:
Ground Floor, Tenant 1, Building A, Centrio De San Jose Business Center, Remolador St., Corner Jacinto Borja St., Poblacion 2, Tagbilaran City. (Kanhi mao ang Holy Spirit School Building).
Alang sa ubang mga pangutana ug kasayuran, mahimo kitang motan-aw sa Bohol Light FB Page, website sa https://www.bohollight.com, o tawag sa service hotline: (038) 427-2372 / 0920-960-2372.
Daghang salamat sa inyong pagsabot ug kooperasyon.
Luwas imnon nga tubig gipaniguro sa BWUI
Sinulat ni Victor L. Tambis

Mga tinugyanan sa Water Quality Section, naghimo sa laboratory test sa laboratory sa BWUI ug naghimo ug water treatment sa usa sa mga tinubdan o pumping station sa BWUI
Aron pagsiguro nga hinlo ug luwas imnon ang tubig nga gisuply ngadto sa mga konsumidor, ang Bohol Water masubsub nga nagimplementar sa proseso o water treatment pocess ug pag monitor sa kalidad niini pinasubay sa PNSDW o Philippine National Standard for Drinking Water nga ubos sa ahensya sa DOH.
Sanglit usa kini sa pinakaimportante nga kailhokan sa operation sa panubig, ang mga tinugyanan sa Water Quality (WQ) sa maong Kompanya, pinangulohan ni Engr. Camilo Arño, regular nga mihimo sa mga kalihokan sa “water treatment” sa mga tinubdan o pumping stations nga nagalakip sa pre-chlorination ug post chlorination sa dili pa ang tubig mosulod sa mga pundohanan o reservoirs lakip ang mga water tankers.
Aron masiguro nga hinlo ang tubig nga mosulod sa linya, gihimo sa WQ Section ang sinemana nga monitoring pinaagi sa pagkuha ug mga water samples sa mga pumping stations ug reservoirs. Pinaagi sa maong mga water specimen o samples, himoon ang laboratory test sa mismong laboratory sa BWUI aron pagkuha sa Total Dissolved Solid (TDS), Turbidity ug Salinity pH ug Residual Chlorine. Pinaagi usab sa maong mga water samples diin ang pagkuha niini sinaksihan sa PHO kausa matag bulan, himoon ang laboratory test nga adto pagahimoa sa Provincial Health Office (PHO) laboratory aron pagkuha sa Bacteriological. Base sa resulta sa PHO lab test, ang City Health Office (CHO) ug Muicipal Health Office (MHO) sa maong tinubdan, mo issue kini ug Certificate of Potability sa matag tinubdan o reservoirs. Adunay lab test usab himoon kaduha sa usa ka tuig, o depende kon gikinahanglan, nga himoon lamang sa mga DOH accredited laboratories sa Cebu City ug Dumaguete City aron pagkuha sa Physical-Chemical analysis sa mga water samples.
Ang Certificate of Potability, usa kini sa mga requirements sa mga regulatory agencies nga mao ang NWRB ug aduna usay panahon nga gikinahanglan kini sa DOH. Ang lain usab nga katoyuan sa maong certificate mao ang pagmatuod nga ang kalidad sa tubig gikan sa tanan nga mga pumping stations, lakip ang sulod sa tangke o reservoirs sa BWUI, nakapasar sa standard sa mga ahensya ug limpyo ug luwas kini imnon sa mga konsumidor.
PhilHealth gisakop ang pagpa-ospital tungod sa mga sakit nga may kalabotan sa kainit
Sinulat ni Elvira Bongosia
Ang Philippine Health Insurance Corporation (PhilHealth) niadtong Huwebes nipasalig sa publiko nga kini naghatag ug coverage sa pagpa-ospital tungod sa mga sakit nga may kalabotan sa kainit.
Uban sa Department of Health (DOH) ug sa Philippine Atmospheric, Geophysical and Astronomical Services Administration (Pagasa) nga nagpasidaan sa peligroso nga mga indeks sa kainit samtang nagsingabot ang ting-init, gipasiugda sa PhilHealth nga ang mga kondisyon sama sa heat stroke, heat cramps, ug heat exhaustion sakop sa ilawom sa mga benepisyo niini.
Sa usa ka pahayag, gipasalig ni Acting President ug CEO Dr. Edwin M. Mercado nga ang mga miyembro ug ilang mga dependent nga na-admit sa bisan asang PhilHealth-accredited health facility tungod sa heat stroke o heat exhaustion adunay katungod sa benefit package nga P12,675.
Samtang sa mga kaso sa kakapoy sa kainit o heat fatigue nga nagkinahanglan sa pagpaospital, ang package sa benepisyo anaa sa P18,135.
Gi-awhag sa PhilHealth ang sayo nga interbensyon batok sa mga kondisyon nga may kalabotan sa kainit ug nagpahinumdom sa mga miyembro ug ilang mga pamilya sa paggamit sa libreng Konsulta Package alang sa mga konsultasyon ug mga pagsusi sa sintomas aron maminusan ang potensyal nga kagrabe.
Si Mercado mi-awhag sa mga miyembro nga magmabinantayon, magpabiling hydrated, likayan ang dugay nga pagkaladlad sa adlaw, ug mangita dayon ug medikal nga pagtagad kon sila makasinati ug bisan unsang sintomas.
Alang sa dugang mga detalye ug uban pang mga pangutana, ang mga miyembro mahimong motawag sa PhilHealth 24/7 touch points sa (02) 866-225-88 o sa mobile numbers (Smart) 0998-857-2957, 0968-865-4670, (Globe) 0917-1275987 o 1917-1275987-1.

Sa pagsugod sa ting-init ug mga pasidaan sa DOH/PAGASA sa mga delikadong heat index, gipahinumdoman sa PhilHealth ang publiko nga gisakop niini ang pagpaospital alang sa mga sakit nga may kalabotan sa kainit sama sa heat stroke, heat cramps, ug heat exhaustion, pagsiguro sa komprehensibo nga healthcare coverage alang sa tanang Pilipino. (Hulagway gikan sa PhilHealth/PIA)
DA gibansay ang mga market infra operators sa operationalization sa trading posts sa Bohol
Sinulat ni Elvira Bongosia
Ang mga municipal market infrastructure operators gikan sa 10 ka lungsod ug dakbayan sa Bohol nitambong sa duha ka adlaw nga sesyon sa pagbansay-bansay niadtong Marso 12-13, 2025 sa syudad sa Tagbilaran.
Gipahigayon sa Department of Agriculture-Central Visayas (DA7), pinaagi sa Agriculture and Marketing Assistance Division (AMAD), ang pagbansay-bansay nagtumong sa pagpalambo sa implementasyon sa proyekto, pagpalig-on sa pagsabot sa trading post operations, ingon man pag-update sa operations manual.
Ang gibansay nga market operators gikan sa mga lungsod sa Bilar, Candijay, Catigbian, Mabini, Getafe, Ubay, San Miguel, Guindulman, Clarin, ug Tagbilaran City.
Niini nga mga lugar, 7 ang nakadawat sa gipundohan nga trading post sa DA nga naglakip sa mga lungsod sa Pres. Carlos P. Garcia, Clarin, San Miguel, Talibon, Sagbayan, ug Getafe, diin ang Sagbayan maoy labing bag-o nga operational site.
Si Edmar Fajutagana, ang market-related infrastructure focal sa DA-Agribusiness and Marketing Assistance Services (DA-AMAS) mi-awhag sa mga partisipante sa pag-focus sa pagpakunhod sa gasto sa transportasyon ug logistics aron mapauswag ang kahusayan, nga makabenepisyo sa mga mag-uuma ug mga konsumedor sa mga poste sa pamatigayon.
“Ang habulin natin ngayon ay doon tayo papunta sa serbisyo publiko, doon po tayo mag-focus,” matud pa ni Fajutagana.
Ang hepe sa Agribusiness Industry Support Section nga si Ana Delza Barimbao, nagpasiugda usab sa kamahinungdanon sa paspas nga pagsubay sa paglusad, pag-abli, ug pagpaandar sa imprastraktura sa merkado, nga nagpasiugda sa mahinungdanong papel sa imprastraktura sa merkado sa pagsiguro sa pagkaanaa sa pagkaon.
Matud pa niini nga ang imprastraktura sa merkado hinungdanon kaayo sa ekonomiya sa merkado; kung wala ang merkado, wala’y mapalit nga pagkaon.
Gipaambit sa mga partisipante ang mga update sa ilang kasamtangan nga mga pasilidad sa pamatigayon, aron ilakip ang mga paningkamot sa pagpauswag sa mga gimbuhaton sa post sa pamatigayon, pagpalapad sa mga linkage sa merkado, ug pagpalig-on sa KADIWA Program.
Samtang gipresentar ni John Rick Delgado sa AMAD ang updates sa Administrative Circular No. 4, Series of 2025, nga nagtakda sa Maximum Suggested Retail Price (MSRP) alang sa premium imported rice (5% broken) sa ₱49 matag kilo, epektibo niadtong Marso 10, 2025. Gihisgotan usab niya ang cost structure computations ug ang proseso sa validation sa presyo sa merkado.
Gipaila niini ang mga digital nga himan alang sa real-time nga pagmonitor sa presyo, nga ihatag sa mga LGU aron masiguro ang pagsunod sa Price Act of the Philippines.
Dugang pa, si Jenie Evardo sa DA7 AMAD mihatag ug impormasyon mahitungod sa retail nga pagbaligya sa KADIWA sa nagkalain-laing plataporma sama sa mga tindahan, pop-up store, mobile units, ug mga outlets uban ang tumong sa pag-promote sa mga lokal nga produkto.
Ang KADIWA Program nagtumong sa pagpalambo sa pag-access sa merkado alang sa mga lokal nga prodyuser ug pagsiguro sa barato nga presyo sa pagkaon alang sa mga konsumedor.

Ang mga municipal market infrastructure operators nga gikan sa mga lungsod sa Bilar, Candijay, Catigbian, Mabini, Getafe, Ubay, San Miguel, Guindulman, Clarin, ug Tagbilaran City nga nitambong sa duha ka adlaw nga sesyon sa pagbansay-bansay niadtong Marso 12-13, 2025 sa syudad sa Tagbilaran. (Hulagway gikan sa DA-7)
BCCI motanyag sa Candidates Forum didto sa Metrocentre Marso 14, 21
Sinulat ni Rey Anthony Chiu
Magkatagbo aron mahatagan sa higayon ang tulo ka mga kandidato sa pagka gobernador sa pagpadayag sa ilang mga plataporma, mga plano ug mga baruganan kalabut sa mga init nga isyu ug mga hisgutanan, atul sa Candidates Forum sa may alas 8:30 sa buntag.
Hatagan sa panahon si Gobernador Erico Aristotle Aumentado, kanhi City Mayor Dan Lim ug organic agriculture practitioner Hardy Leopando nga ikapadayag ang ilang mga plano alang sa Bohol aron sa pasiunang paagi, mailhan usab sila sa mga Bol-anon.
Kini human himamaton ug kilatison sa mga sakop sa Bohol Chamber of Commerce and indusry (BCCI) ug sa katawhang Bol-anon ang mga kandidato alang sa mga posisyon nga ilang gilantaw, pinaagi sa Candidates Forum, nga giulohanan ug “Your Voice, Our Choice,” didto sa MetroCentre Hotel Marso 14 ug Marso 21.
Ang Candidates Forum, maoy pamaagi ug serbisyo publiko sa BCCI aron ikapadayag sa katawhan nga mopili, ang mga plataporma, laraw, ug mga baruganan sa mga kandidato sa nagka-atbang nga natad sa politika, kalabut sa mga hisgutanan ug mga butang nga may kalambigitan ang katawhan.
Matud sa BCCI ang Candidates Forum mahimong may lapad nga makab-ut nga mga Bol-anon kay kini buhi nga isibya sa radio ug sa social media pinaagi sa mga kahimanan sa DyRD, DyTR ug Active Events.
Nanghinaot ang BCCI nga pinaagi niini, mapadangat nila ngadto sa mabuot nga pumupili ang adbokasya alang sa limpyo, malinawon ug matinud-anon nga piniliay.
Sa may alas 10:30, magka-abut sa us aka lugar sila Kongresista Edgar Chatto, kanhi City Mayor John Geesnell Baba Yap ug manlalaban Jordan Pizarras, alang usab sa susamang higayon nga makapadayag.
Inig ka ala 1:30 sa palis, sila Kongresista Vanessa Aumentado ug si kanhi NIA-7 Regional Manager Modesto Membreve na usab ang ikahimamat s amga Bol-anon, samtang sa pagka 3:30 sa hapon, sila Kongresista Kristine Alexie Tutor na usab ug si Manlalaban McAdous Castañares ang magka agbat sa pagpadayag sa plataporma.
Sa Marso 21 sa susamang Lugar, sa alas 8:30, ang mga kandidato sa pagka City Mayor nga si incumbent city mayor Jane Yap ug Konsehal Misael ‘Atoy’ TOrralba ang magka-agbat.
‘Bohol Light’ office temporaryo nga buksan sa daan’g Holy Spirit School
Sinulat ni Rey Anthony Chiu
Alang sa mga may personal nga transaksyon ngadto sa Bohol Light, ang kompanya mipahibalo nga temporary usa nilang sirad-an ang ilang buhatan sa dalan Enerio St, duol sa Land Transportation Office, aron masugdan na ang bag-o niining mas hamugaway nga buhatan.
Sala niini, samtang nagpaabut nga mahuman ang ilang buhatan didto, sugod Marso 17, ang Bohol Light temporary nga maghimo sa ilang base didto sa Ground Floor isip Tenant 1 sa Building A, Centrio de San Jose Business Center, o sa daan nga Holy Spirit School Complex, sa eskina Borja ug Remolador St.
Dugang niini, miaghat na usab ang Bohol Light ngadto sa ilang mga konsumidor nga mobayad nga gamiton ang online payment facility sa nahisgutang kompanya, aron wala nay panginahanglan pa nga pisikal nga moadto sa buhatan aron malikayan ang kahasol.
Alang niini, ang Bohol Light aduna nay mga online payment partners nga pwede modawat sa mga bayad, aron mahimo na kini dayon nga mabayran, bisan pa kon anaa lamang ang mobayad, sa balay.
Nunot usab niini, nanghangyoa ang kompanya sa dyutay nga pagsabut, kay samtang magtukod na ug bag-ong buhatan, paningkamotan usab sa kompanya nga kaabagan kini ug mas nindot pa nga serbisyo.
Alang sa dugang kasayuran, pwede nga makisayud pinaagi sa pagtawas sa Consumer Service Hotline nga (038) 427-2372 ug sa 0920-960-2372.
Anda: ika 17 lungsod nga Mingsagop sa KADIWA
Sinulat ni Rey Anthony Chiu
Gibuksan sa ika 17 ka lungsod sa Bohol ang pamaligya sa barato, lab-as ug masustansya nga mga pagkaon nga abut sa mga umahan, kadagatan ug kabukiran sa Anda, bitbit sa mga mag-uuma sa 16 niini ka mga kabaranggayan nga mibulig sa Kadiwa ng Pangulo, 2025.
Giorganisa sa local nga kagamhanan sa Anda sa pagpakigtambayayong sa Department of Interior and Local Government, Department of Agriculture, Department of Labor and Employment, Department of Trade and Industry ug Department of Social Welfare and Development, ang Kadiwa nga priority program sa president magtanyag sa wala nay middleman nga pagpamaligya, nga magpaubos sa presyo niini.
Matud ni Romal Dabalos sa DA Provincial AGri Fisheries Field Office, ang Anda wala kaayoy daghang humayan apan ang tabang sa goberno nagtutok sa programa sa mais, high value commercial crops, fisheries ug organic agriculture, nga iyang gilauman nga makita ug matilawan sa mga taga didto.
Gawas sa mga pagkaon nga abut sa uma, mapalit usab didto sa mga booth ang mga cottage industry products sa mga kahugpungan ug sa mga gagmay nga mamumuhunan nga nahatagan ug kahigayunan nga makapakita sa ilang mga bag-ong mugna.
And tulo ka adlaw nga KADIWA sa Anda, gibuksan usab dungan sa pagpasugod sa us aka buwan nga paghandum sa BUwan sa Kababayen-an, nga gipaukyab usab sa naandan nga Sadsad sa kababayen-an.
Karong nga tuig, ang tinuig nga pasundayag sa mga sayaw nga gibansay sa mga lalawigan sa tibuok nasud ang gipadayag sa kababayen-an nga kompleto ang nagkadaiyang costumes subay sa mga rehiyon nga dii nag sayaw sikat.
Ang kasaulogan usab nagtimaan sa pagsugod sa paghandum sa ika 150 ka tuig nga kasumaran sa pagkatukod sa lungsod sa Anda, matud ni Mayor Angelina Simacio.

TULO KA ADLAW. Ang tulo ka adlaw nga KADIWA maoy magtumod sa ika 150 na ka tuig nga kasumaran sa Anda, samtang agi ug dugang paukyab sa kalihukan, gihimo usab didto ang pagsaulog sa Woemn’s Month 2025. (Hulagway gikan sa PIA-Bohol)
Koryente sa mga kaislahan dala Sa planta nga krudo, gibuksan
Sinulat ni Rey Anthony Chiu
Nalibre sa tag P200 ang matag gabii nga gasto sa tulo ka litro nga gasolina alang sa upat ka oras nga andar sa gamay nga generator ang usa ka banay sa isla sa Sagasa, Bien Unido, diha nga gihimo na ang switching sa Diesel Power plant nga maghatag didto nga maghatag ug korente gikan sa alas 4:00 sa hapon ngadto sa tungang gabii.
Saku ang pasalamat sa mga taga isla sa Sagasa, Maomawan ug Malingin ngadto sa Deparment of Energy (DOE), National Electrification Administration (NEA), Small islands Power Utilities Group (SPUG) sa National Power Corporation (NPC), Bohol Electric Cooperative ig sa local nga mga Kagamhanan sa Bohol ug kalungsuran nga nagtambayayong aron mapatuman ang dugay na nga gidamgo nga koryente sa mga isla nga dili maabut sa pagpakatay sa koryente.
Sa isla sa Sagasa diin may 298 ka bubong, 205 pa lamang ka balay ang may koneksyon, apan sa gipasalig nga walo ka oras nga serbisyo, matud ni SPUG Visayas Operations Department chief Engr Timoteo Diacor, kon mapamatud-an nga may daghan pang magpataud, mahimong inaton pa ngadto sa 16 o 24 oras nga serbisyo, aron dili maalkanse sa krudo.
Duha ka tag 30 KW nga dagkong krudo nga generator ang maghatag sa serbisyo sa sugang dagitab sa isla sa Sagasa. Matud ni Congw Vanessa Aumentado, gipundohan sa DOE ug NEA ang paghatag sa mga linya ug mga poste sa koryente sa isla, samtang ang NPC maoy naghatag sa duha ka generator alang sa supply.
Ang BOHECO 2, kinsa maoy modumala sa pagpadagan sa koryente, mao usab ang mihatag sa 30 metros nga dropwire ngadto sa mga kabalayan, apan kining tanan nga hapin na unta ikatugyan sa mga tagbalay, giagian sa bagyo, ug daghang poste ang nangaluad, mga wires nga nangawala human sa Odette.
Niini, usa ka resolusyon ni BM Jiselle Rae Villamor ang nagtugot sa Kapitolyo nga moabag alang sa pagpasiga sa suga ug pag-abut ngadto sa mga kabalayan pinaagi sa house wiring support.
Unta inyong ampingan, amomahon, aghat ni Gob Erico Aristotle Aumentado kinsa maoy unang nagduso ngadto sa DOE ug NEA sa sugyot nga hatagan ug kaugalingong planta ang mga kaislahan nga wala masumpay sa power grids.
Gisaysay usab sa gobernador ang mga kalisud nga ilang nasinati sa pagpatuman sa proyekto sukad gisugyot sa 2013,lakip na ang paglampurnas sa bagyong Odette sa panahon nga itugyan na unta ang natapos nga proyekto sa mga isla.
Mas barato ang balayranan, matud pa ni Engr Diacor kay wala nay transmission charges sanglit ang NEA ug DOE ang minggasto alang sa transmission lines.
Gawas sa Sagasa, giswitch on usab ang Diesel Plant sa Maomawan ug Malingin, samtang nangalipay ang kadaghanan didto nga naghinamhinam sa serbisyo nga kanhi ilang makuha sa karaang pribado ug mahal nga generators.

MAS PRODUKTIBO. May dugang mga panahon aron makahimo sa mga maayo ug produktibong buhat ang mga residente sa mga isla sa Bohol nga gitauran ug mga generators alang s supply sa koryente. (Hulagway gikan sa PIA-Bohol)
BALAK
ANG MALANTIP NGA SUWAB SA KINAADMAN
Sinulat ni Engr. Rogelio Podelino
Matag linalang may kinaadman nga gihuptan
Gasa kini sa tawo gikan sa KAHITAS-AN
Aron gamiton alang sa kabulahanan sa tanan
Alang sa madagaya-on nga kinabuhi sa katawhan
Tungod sa kinaadman sa tawo
Nautingkay ang tinagu-ang misteryo
Nga giliminan sa kinaiyahan
Sulod sa daghang mga katuigan
Tungod sa kinaadman sa tawo
Nabuhat ang mga sakyanan wala kaniadto
Kaniadto sa dsmgo lamang maabot ang bulan
Apan karon makadaghan nang gibalikbalikan
Tungod sa kinaadman sa tawo
Nakuha ang nakalubong nga krudo ss disyerto
Bisan sa ilawom sa dakung dagat
Nahabwa ang krudo sa mga makinang binuhat
Tungod sa kinaadman sa tawo
Dakung syudad na ang disyerto kaniadto
Milambo ang daghang patigayon
Sa paglabay sa mga panahon
Tungod sa kinaadman da tawo
Nakaplagan ang daghan pang misteryo
Ang gidamgo kalamboan nahimong katumanan
Tungod sa ANG MALANTIP NGA SUWAB SA KINAADMAN